Langdurig zitten is het nieuwe roken
Veel zitten is dodelijk – zelfs voor mensen die dagelijks trouw een half uur sporten. Een kwart eeuw al krijgen westerlingen te horen dat het met hun gezondheid goed komt als ze minimaal 150 minuten per week ‘matig intensief’ bewegen. Nu komen gezondheidsepidemiologen met iets anders op de proppen. Twee recente onderzoeken onder ruim 220.00 Australiërs en ruim 50.000 Noren tonen de gevaren van lang zitten.
Meer dan een uur of tien zitten per dag, verhoogt de kans op sneller overlijden met 40 tot 60 procent, vergeleken met mensen die minder dan vier uur per dag zitten. Het gaat om de hele dagelijkse zit: op werk, thuis of onderweg in de trein of auto. Nederlanders hebben per week een krappe 40 uur vrije tijd. Ongeveer net zoveel als de officiële werkweek. Bijna 85 procent wordt zittend doorgebracht, waarvan gemiddeld 3,5 uur per dag zittend voor de tv.
Het mooie is iedereen kan tweemaal oogsten. Minder zitten geeft levenswinst en die al bekende gezondheidswinst van intensief bewegen blijft gewoon bestaan. De resultaten tellen op. De epidemiologen geven hierbij aan dat het onafhankelijke effecten zijn. De levensverwachting door niet te lang zitten verschilt niet veel van de winst door 150 minuten matig intensief te bewegen.
Het nadeel is: de intellectueel die de moeite neemt om dagelijks een half uur hard te lopen, maar verder zittend werkt, ’s avonds de journaals en de talkshows volgt, in een boek duikt of toch weer achter de computer schuift, heeft ongeveer dezelfde kans op de dood dan iemand die nooit sportkleren aantrekt maar minder dan acht uur – liefst nog minder – per dag zit. Dit wordt veroorzaakt doordat de 150 wekelijkse sportminuten (half uur per dag) geen invloed hebben op de andere 15,5 uur die we dagelijks wakend doorbrengen – uitgaande van 8 uur slaap per dag.
Maar hoe lukt dat, minder dan zes uur per dag zitten?
Je kan bijvoorbeeld bij je collega langslopen in plaats van intern mailen, naar de koffieautomaat, naar de printer, maar dat blijven kleine veranderingen. Als je al die activiteiten aftrekt van de 6 à 7 uur die je op je werk dagelijks al zit, dan gaat er misschien een kwartiertje, hooguit een halfuur vanaf.
Momenteel zijn er meerdere pilotstudies gedaan naar het gebruik van bijvoorbeeld zit-stabureaus. Daarin zien we een zitvermindering van 1,5 tot 2 uur per dag. Dat is een substantiële verandering. Helaas zijn deze pilotstudies nog niet uitgevoerd onder een representatieve beroepsbevolking en was de follow-up na her onderzoek vrij kort.
Onderzoek (deels op muizen) heeft tot op heden uitgewezen dat bij langdurig zitten het ‘goede’ cholesterol (het HDL-gehalte) daalt, dat er meer vetten (triglyceriden) in het bloed komen en dat de lichaamscellen minder gevoelig worden voor insuline. Het grote verschil tussen zitten en staan is het gebruik van je beenspieren. Dit zijn de grootste spieren in ons lichaam. De doorbloeding en stofwisseling in de spier veranderen als je die spieren niet gebruikt.
Een ander klein onderzoek gedaan door David Dunstan heeft aangetoond dat onderbrekingen wel fysiologische veranderingen geven. Bij dit onderzoek werden de werkzaamheden iedere 20 minuten onderbroken voor twee minuten rustig wandelen (3,2 km per uur) of flink doorwandelen (6,0 km per uur). De korte onderbrekingen, met zowel lichte als matig intensieve bewegingen, verbeterden de stofwisseling al. Het is nog niet bekend welke invloed zit precies heeft op ziekte en levenslengte.
In hoeverre zit-stabureaus en andere interventies daadwerkelijk leiden tot een afname van de sterftekans zal de komende jaren door middel van vervolgonderzoek verder moeten worden onderzocht.
Bron NRC Weekend
Schrijf een reactie